Rak dojke obično počinje da se formira u mlečnim kanalima ili lobulima i to najčešće na tri tačke u gornjem spoljašnjem kvadrantu dojke. To je regija koja se nalazi u blizini pazuha, a prema studijama, razlog zašto se više kvržica karcinoma javlja u gornjem spoljašnjem delu dojke je zbog toga što ovo područje ima mnogo žlezdanog tkiva. Za razliku od žena, na primer, kod muškaraca se kvržice raka dojke obično nalaze ispod ili oko bradavice.
Anatomija dojke – od čega se sve sastoji tkivo
I muškarci i žene imaju grudi, ali, razlika je u tome što žene imaju više tkiva dojke od muškaraca. Ženska dojka sastoji se od različitih komponenti:
- lobula, koje proizvode majčino mleko (žlezdano tkivo)
- kanala, koji prenose mleko do bradavice
- masnog i vezivnog tkiva koja okružuju lobule i kanale.
Sve dojke sadrže masno i vlaknasto tkivo, koje se proteže od ključne kosti do donjih rebara, grudne kosti i pazuha. Ženska dojka sadrži 15 do 20 delova koji se nazivaju režnjevi, a svaki režanj sastoji se od mnogo manjih kesica koje se nazivaju lobuli (mlečne žlezde). Upravo ovi lobuli proizvode mleko kod dojilja. Režnjevi i lobuli su povezani sa bradavicom cevčicama koje se nazivaju kanali, a koji prenose mleko do bradavice.
Tri tačke su najčešća lokacija na kojoj se razvija rak dojke
Karcinom dojke može da se pojavi u različitom delu tkiva dojke, ali, u najvećem broju slučajeva počinje da se razvija u tri tačke. Međutim, to nisu jedina mesta gde karcinom počinje da se razvija. Može da se formira i u drugim delovima dojke, ali ove vrste karcinoma su manje uobičajene i tu spadaju:
- Angiosarkom. Ova retka vrsta raka počinje u ćelijama sluznice krvnih ili limfnih sudova
- Filodesni tumori. Filodni tumori su retki. Obično su benigni (nekancerozni), ali u nekim slučajevima mogu da budu maligni.
Šta su limfni čvorovi?
Limfni čvorovi ili limfne žlezde su male, zaobljene strukture od oko 1 do 25 mm koje se nalaze u celom telu. One čine deo limfnog sistema koji je važan deo imunog sistema i štiti telo od bolesti i infekcija. Sadrži mrežu tankih cevčica zvanih limfni sudovi, koji se nalaze u celom telu. Ovi limfni sudovi transportuju bistru tečnost koja se zove limfa između limfnih čvorova. Limfni čvorovi filtriraju limfu kako bi uklonili supstance štetne za telo, kao što su bakterije ili ćelije raka što pomaže u zaštiti tela od bolesti ili infekcije. Limfa se zatim tog procesa vraća u krv.
Najbliži limfni čvorovi dojci su oni u pazuhu, koji su poznati kao aksilarni čvorovi. Aksilarni čvorovi odvode limfu iz obližnjih tkiva, kao i iz dojke. Takođe postoje limfni čvorovi ispod grudne kosti (unutrašnji mlečni čvorovi) i na vratu (supraklavikularni čvorovi). Broj limfnih čvorova varira kod ljudi i obično ima oko 15 do 30 limfnih čvorova u pazuhu.
Pošto limfni sudovi prenose limfu dalje od dojke, u slučaju raka dojke, ćelije raka mogu da uđu u limfne sudove i počnu da rastu u limfnim čvorovima. Aksilarni čvorovi su često prvo mesto širenja raka izvan dojke. Obično se operacija koristi za uklanjanje jednog ili više aksilarnih čvorova kako bi se proverilo širenje raka. Onkolozi naglašavaju da karcinom koji se nalazi u limfnim čvorovima utiče na stadijum i lečenje raka dojke.
Šta pokazuje mamografija kojom može da se otkrije rak dojke?
Mamograf je test koji se koristi za ispitivanje unutrašnjosti dojki korišćenjem rendgenskog zraka male doze. Radiolog na snimcima može da identifikuje bilo koje abnormalne oblasti, mase ili naslage kalcijuma koje mogu, ali ne moraju, da ukažu na rak dojke. Mamografi, koji se rade kod žena koje nemaju znakove ili simptome raka dojke, nazivaju se skrining mamografi, a mamografi koji se koriste za procenu abnormalnog simptoma dojke (kao što je kvržica na dojci ili sumnjiva masa na skrining mamografu) su dijagnostički mamografi.
