Bol, otok kolena, nekad crvenilo, otežan hod po ravnom i stepenicama, zvuk „škripanja“ zglobova, blokade, nestabilnost – najčešći su razlozi za posetu ortopedu koji se bavi patologijom kolena. Artroskopija je savremena operativna tehnika, kojom se tretiraju različita oboljenja i oštećenja zglobova. Artroskopija bila je u početku dijagnostička procedura, ali, kad se radi o kolenu, danas je samo terapijska, objašnjavaju stručnjaci.
Osteoartroza bolest starijeg životnog doba
Lekari navode da u patologiji kolena postoje akutne, nedavno nastale tegobe i one koje su hronične i dugogodišnje. Mlađi pacijenti uglavnom se žale na nedavno nastale tegobe kao što su udarci, iskretanje kolena, blokiranje ili nestabilnost zgloba. Prisutini su i zvučni fenomeni kao što su škljocanje ili škripanje, pojavu tečnosti i otok kolena, otežan čučanj, problemi pri trčanju, posebno pri promeni pravca ili doskoku, hodu po stepenicama. Sve je praćeno bolovima različitog intenziteta. Stariji pacijenti obično navode dugogodišnje tegobe koje se postepeno pojačavaju, kao bolove pri hodu, krivljenje kolena X ili O oblika, otežan hod, teško ustajanje iz sedećeg položaja.
– Akutne povrede najčešće su posledica padova kod sportista i rekreativaca, ili posle saobraćajnih nesreća. Povrede mogu biti od najblažih, kao što su udarci, uganuća ili istegnuća, do ozbiljnih poput preloma, povreda, ukrštenih ligamenata, meniskusa ili hrskavice. Povrede zadobijene u mladosti mogu da se u starijem životnom dobu manifestuju razvojem, takozvanih osteoartrotičnih promena – izmenama kvaliteta kosti neposredno ispod zglobne hrskavice, gubitkom hrskavice i poremećajem osovine kolena. Povrede meniskusa, hrskavice i ligamenata kolena češći su kod mlađih i fizički aktivnih ljudi, dok je osteoartroza bolest starijeg životnog doba – kaže za portal eKlinika specijalista ortopedije i traumatologije dr Vaso Kecojević.
Operacija kolena kao prvi korak u lečenju
Kada od pacijenta dobije podatke o vrsti tegoba, ortoped pregleda pacijenta i potom se odluči za dodatne dijagnostičke procedure, najčešće RTG (radiografiju) ili MRI (magnetnu rezonancu) kolena, precizira dr Vaso Kecojević. U odnosu na stanje kolena i tegobe nekada je neophodna operacija, dok se jednom broju pacijenata može pomoći i bez operativnog lečenja. Dr Kecojević navodi da je u nekim slučajevima operacija poslednje rešenje, tek ukoliko se i posle svih ostalih formi lečenja ne povlači otok kolena, bolovi ne smanjuju i ako ne dođe do olakšanja hoda i bolje stabilnosti.
– Ukoliko izuzmemo prelome, operaciju savetujem pacijentima sa povredom meniskusa, prednjeg ukrštenog ligamenta ili hrskavice. Kad govorimo o starijim pacijentima, operaciju savetujem kod stanja uznapredovale osteoartroze, kod iskrivljenosti kolena koje utiče na normalan hod i posebno pacijentima, ako zbog tegoba moraju svakodnevno da uzimaju lekove protiv bolova. U nekim slučajevima operacija je, posebno kod povrede prednjeg ukrštenog ligamenta, neophodna kao prvi korak u lečenju – kaže dr Kecojević.
Kako se radi artroskopija kolena?
Ukoliko pacijent nije zadovoljan stepenom oporavka, ili ortoped proceni da će stanje da se pogorša u kraćem periodu (par meseci, godina) operacija ostaje kao opcija.
– Kod mlađih, aktivnih pacijenata najčešće se radi artroskopija. Artroskopska operacija predstavlja intervenciju kod koje se kroz mali rez na koži pacijenta uvodi u koleno artroskop –kamera prečnika četiri milimetara koja ima oblik uske cevi, kojom pregledamo unutrašnjost kolena, a sve pratimo na TV monitoru. Kroz dodatne kožne rezove veličine oko jedan centimetar uvode se specijalno prilagođeni hirurški instrumenti kojima se tretiraju različita oboljenja ili povrede zglobova. Cela procedura traje između 30 minuta i sat vremena, u zavisnosti od patologije – precizira dr Kecojević.
U čemu je glavna razlika između artroskopije i klasične operacije?
Razlika između artroskopije i klasične operacije je u manjem operativnom rezu, bržem oporavku, kraćem vremenu operacije i značajno smanjenom broju komplikacija, ali i upotrebi specijalnih instrumenata, objašnjavaju lekari.
– Tokom cele procedure koleno se ispira fiziološkim rastvorom. Specijalno prilagođenim instrumentima radimo operaciju: ušivanja ili delimičnog isecanja meniskusa, rekonstrukcije prednjeg ukrštenog ligamenta, „čišćenje“ unutrašnjosti zgloba, vađenje zglobnih tela. U zadnje vreme rade se i operacije hrskavice – naglašava dr Kecojević.
Artroskopija ključ za nove mogućnosti lečenja
Svake godine u svetu se uradi oko 4 miliona artroskopskih operacija kolena, zato ova operacija važi za jednu od najčešće izvođenih operacija u svetu. Artroskopske operacije rade se danas kao jednodnevna hirurgija. Pacijent je u toku jednog dana primljen, operisan i otpušten iz bolnice, moguće je da u nekim slučajevima bude zadržan u bolnici još jedan dan, objašnjava doktor.
– Zbog kraćeg trajanja, manjih rezova i smanjene mogućnosti postoperativnih komplikacija artroskopska operacija je svakako benefit za pacijenta. Sa druge strane, kriva učenja artroskopske operacije za hirurga je duga, potrebno je da savlada veći broj pokreta za operaciju u odnosu na neku klasičnu operaciju kao što je to ugradnja proteze. Kada se jednom savlada veština artroskopije, hirurgu se otvaraju nove mogućnosti lečenja pacijenata – ističe dr Kecojević.
Operacija u opštoj i lokalnoj anesteziji
Artroskopija se izvodi u lokalnoj i opštoj anesteziji. Dr Kecojević objašnjava da je za neke operacije, kao što je reseciranje meniskusa ili vađenje zglobnog tela, dovoljna lokalna anestezija. Posle nekoliko sati pacijent je u stanju da hoda samostalno bez pomagala.
– Za operacije ligamenata ili hrskavice potrebna je opšta anestezija i par dana boravka u bolnici. Zavisno od vrste operacije, dozvoljen je hod uz štake sa potpunim ili delimičnim osloncem na nogu. Trajanje operacije je od petnaestak minuta ako se radi u vađenju zglobnog tela ili delimičnom isecanju meniskusa, do oko sat vremena ukoliko su u pitanju operacije prednjeg ukrštenog ligamenta ili hrskavice – kaže dr Kecojević.
Komplikacije postoje, ali su retke
Kao i svaka hirurgija i artroskopija kolena nije pošteđena komplikacija. Najčešće su to infekcije, postoperativni izliv u kolenu.
– Izuzetno retko moguće je lomljenje gracilnih instrumenata, pojava postoperativnog krvnog ugruška u krvnim sudovima ili povreda krvnih sudova, oštećenje zdrave hrskavice zbog grube manipulacije instrumentima. Ponavljam, komplikacije postoje, ali su izuzetno retke, ispod jedan odsto – naglašava dr Kecojević.
Dr Vaso Kecojević se bavi artroskopskim operacijama kolena i skočnog zgloba. Član je Evropskog udruženja za sportsku traumatologiju, hirurgiju kolena i artroskopiju (ESSKA), Edukacionog komiteta ESSKA 2010-2014. godine, Komiteta za artroskopiju ESSKA 2014-2016. Međunarodnog udruženja za sportsku traumatologiju, hirurgiju kolena i artroskopiju (ISAKOS), predsednik Asocijacije za sportsku traumatologiju i artroskopiju Srbije (ASTAS) od 2013-2020.godine. Dr Kecojević je i član Evropske federacija nacionalnih asocijacija ortopeda i traumatologa (EFORT), Evropskog borda ortopeda i traumatologa, Srpske asocijacija ortopeda i traumatologa, autor poglavlja u više domaćih i međunarodnih knjiga, učesnik i predavač na domaćim i međunarodnim kongresima ortopeda i traumatologa.
Gde radi dr.Kecojevic?