Svako stanje koje može da ostavi ožiljak na srčanom mišiću može biti uzrok bloka grane Foto: Shutterstock/ lična arhiva dr Ristić, MioKardio
Blok desne grane srca označava stanje u kojem je ometeno sprovođenje srčanih impulsa kroz desnu granu Hisovog snopa. Obično nije praćen simptomima, najčešće ne izaziva tegobe, može da se javi i kod zdravih osoba. U pitanju je doživotno stanje za koje u većini slučajeva nije potrebno lečenje. Ne utuče na dužinu životnog veka, mogući problemi se javljaju ako se blok desne grane srca otkrije kod pacijenata koji već imaju neku od bolesti srca, upozoravaju lekari.
Kako bismo na pravi način razumeli ovaj poremećaj, bitno je da poznajemo rad srca, koje je mišić čija je osnovna funkcija pumpanje krvi. Desna strana srca (komora i pretkomora) prihvata vensku krv i pumpa je u plućni krvotok, gde se krv obogaćuje kiseonikom. Leva strana srčanog mišića pumpa oksigenisanu arterijsku krv kroz aortu i dalje u ceo organizam, objašnjava na početku razgovora za portal eKlinika kardiolog dr Nataša Ristić.
– Kako bi se srčani mišić kontrahovao (to jest pumpao), potrebno je da ga stimulišu akcioni potencijali (električni impulsi). Glavno mesto gde se stvaraju srčani električni impulsi je SA (sinoatrijalni) čvor, koji diriguje pravilan i ujednačen ritam srčanog rada. Dalje se električni impulsi sprovode kroz AV čvor (atrioventrikularni nodus koji se nalazi između pretkomora i komora), zatim kroz Hissov snop, koji se deli na levu i desnu granu. Leva grana stimuliše kontrakcije leve komore, a desna grana desne komore. Poremećaji ritma nastaju kada se električni impulsi stvaraju u nepravilnom ili ubrzanom ritmu. Pored aritmija, postoje i poremećaji u sprovođenju srčanih impulsa, što može rezultirati zakašnjenjem ili blokom. Tako nastaje i blok grane – kaže dr Ristić.
Srčani impulsi sprovode se unutar komora kroz dve grane: levu i desnu. Blok desne grane srca označava da je iz nekog razloga sprovođenje impulsa nepravilno kroz desnu granu Hisovog snopa, dodaje dr Ristić.
– Kada signal ide niz desnu granu snopa sporije u odnosu na levu granu, desna komora se sporije kontrahuje u odnosu na levu komoru. Blok desne grane srca je stanje koje može da se javi i kod sasvim zdravih osoba, češći je ipak u starijem životnom dobu. Većina osoba nema nikakve simptome. Stanje se najčešće otkriva prilikom sistematskog pregleda. Većina pacijenata i ne zna da ima ovu malu nepravilnost u radu srca – napominje kardiolog dr Nataša Ristić.
Kardiolozi blok desne grane srca dele na inkompletan i kompletan. Dijagnoza se postavlja na osnovu EKG snimka. Dijagnostika za kardiologe nije komplikovana, s tim što je moguće da u nekim situacijama slika kompletnog bloka desne grane na EKG-u može da zabrine nekog manje iskusnog lekara, kaže dr Ristić.
– Takođe, potrebno je uzeti u obzir postojanje kompletnog bloka desne grane prilikom izvođenja i tumačenja testa fizičkim opterećenjem. Blok desne grane uglavnom nije praćen simptomima, koji su češći ako stanje prate kardiovaskularna oboljenja, kao što su visok krvni pritisak, srčana insuficijencija ili kardiomiopatija – objašnjava dr Ristić.
Lekari navode da postoji nekoliko mogućih uzroka bloka desne grane srca. Miokarditis (stanje posle upale srčanog mišića), trauma/povreda grudnog koša, infarkt miokarda, procedure kao što su kateterizacija srca, nespretno istezanje ili neke bolesti mogu biti uzrok bloka desne grane, kaže doktorka Ristić.
– Svako stanje koje može da ostavi ožiljak na srčanom mišiću može biti uzrok bloka grane. Stanje se često javlja i bez jasnog uzroka, a tada su efekti bloka desne grane srca, kako se smatra, potpuno zanemarljivi. Generalno, kardiološki ispitivan i izolovan blok desne grane ne zahteva nikakvo praćenje. Preporuka je, kao i za svu ostalu populaciju, preventivni kardiološki pregled jednom godišnje – naglašava dr Nataša Ristić.
Sagovornica portala eKlinika dodaje da blok desne grane srca nije prepreka za bavljenje sportom.
– Čak naprotiv, često se sreće kod utreniranih zdravih osoba, kao što je i niži puls uobičajen za sportiste. Od dijagnostike savetuje se kardiološki pregled sa EKG-om, merenje krvnog pritiska i ultrazvučni pregled srca sa kolor doplerom. Ukoliko je potrebna dalja dijagnostika, lekar će predložiti 24-satni Holter EKG ili eventualno test opterećenja – kaže dr Ristić.
Prevencija se odnosi na opšte preporuke za sprečavanje kardiovaskularnih bolesti, kao što su fizička aktivnost, zdrava ishrana sa manje masti i šećera, održavanje normalnih vrednosti krvnog pritiska, prestanak pušenja i smanjenje stresa.
– Obično, ukoliko pacijent nema neke od simptoma bolesti srca, za blok desne grane nije potrebno lečenje. Blok desne grane je doživotno stanje. U slučaju da ne postoji drugo oboljenje srca, ovo stanje ne utiče na dužinu životnog veka i ne povećava rizik od nekog drugog srčanog problema. Blok desne grane zahteva lečenje kod pacijenata koji su pretrpeli srčani udar ili imaju srčanu slabost. Takođe, ukoliko pored bloka desne grane imamo i druge vrste bloka, kao što su bifascikularni, AV blok tipa Mobitz i slično, što se dijagnostikuje nošenjem 24-satnog Holter EKG-a. U nekim od ovih slučajeva savetuje se lečenje ugradnjom pejsmejkera – zaključuje dr Nataša Ristić.