Simptomi kamena ili upale slični su i kada se razvije rak žučne kese: Evo na šta treba obratiti pažnju

Ovaj malignitet najčešće ne izaziva simptome u ranim fazama i zato se obično otkriva slučajno, prilikom operacije uklanjanja žučne kese

Rak žučne kese je redak oblik maligniteta koji često ne izaziva simptome u ranim fazama. Veći je rizik od nastanka ovog raka ako imate kamenje u žuči ili hronične upale žučne kese (holecistitis). Većina slučajeva se otkriva tek kada se rak proširi, a prognoza je tada loša.

Zašto nam je važna žučna kesa i kako dolazi do maligniteta ovog organa

Preporučujemo

Rak žučne kese nastaje kada maligne (kancerogene) ćelije počnu da rastu u žučnoj kesi. Žučna kesa je kruškoliki organ koji se nalazi u gornjem desnom delu stomaka, odmah ispod jetre. Njena funkcija je da skladišti i oslobađa žuč, tečnost koju jetra luči da bi pomogla varenje masti iz hrane.

Ova vrsta raka obično počinje u unutrašnjem sloju žučne kese (tzv. sluzokožni sloj) i širi se ka spolja. Najčešće ne izaziva simptome u ranim fazama i zato se obično otkriva slučajno, prilikom operacije uklanjanja žučne kese. Ukoliko se otkrije u ranoj fazi i ukloni hirurškim putem, stopa izlečenja je visoka. Nažalost, kod većine ljudi dijagnoza se postavi tek kada se rak već proširio van žučne kese, što otežava lečenje i komplikuje prognozu.

Koji su simptomi kada se razvije rak žučne kese?

Zbog toga što su simptomi nespecifični ili izostaju u ranim fazama, rak žučne kese je teško dijagnostikovati. Kada se jave, simptomi su slični onima kod drugih češćih bolesti ovog organa, poput kamenja u žučnoj kesi. Mogući simptomi uključuju:

• bol u gornjem delu stomaka
• žutilo kože i beonjača (žutica)
• otekline ili kvržice na stomaku
• neobjašnjiv gubitak telesne mase
• mučnina i povraćanje
• nadutost
• povišena telesna temperatura.

Šta uzrokuje rak žučne kese?

Rak nastaje kada zdrave ćelije dožive mutacije koje dovode do nekontrolisanog razmnožavanja. Kod raka žučne kese, te mutacije se obično stiču tokom života a ne nasleđuju se od roditelja. Tačan uzrok mutacija još nije poznat, ali su identifikovani brojni faktori rizika. Faktori rizika uključuju:

• pol (žene češće obolevaju)
• starost preko 65 godina (prosečna starost pri dijagnozi je 72)

Zdravstveni faktori rizika su transparentni i podrazumevaju:

• kamenje u žuči ili istoriju istih
• polipe žučne kese
• hroničnu upalu žučne kese (holecistitis)
• hroničnu infekciju salmonelom tiphi (uzročnik tifusa)
• naslage kalcijuma u žučnoj kesi (tzv. porcelanska žučna kesa)
• hroničnu upalu žučnih kanala (primarni sklerozirajući holangitis)
• ciste žučnih kanala
• gojaznost
• pušenje i izloženost određenim hemikalijama.

Kako se dijagnostikuje i koje metode se koriste

Dijagnostičke metode uključuju pre svega laboratorijske analize: test funkcije jetre (meri nivo enzima koji ukazuju na poremećaj u jetri), CEA test (tumorski marker koji može ukazivati na rak) i CA 19-9 test (specifičan tumorski marker za žučnu kesu i pankreas).

Što se tiče metoda snimanja, tu su pre svega ultrazvuk abdomena, zatim CT skener i MRI (magnetna rezonanca), endoskopski ultrazvuk i ERCP (endoskopska retrogradna holangiopankreatografija).

Hirurške procedure su biopsija (uzimanje uzorka tkiva) i laparoskopija (minimalno invazivna procedura za direktno posmatranje, ali i odstranjivanje tumora).

Koji su stadijumi raka žučne kese

U ranim fazama rak je lokalizovan i izlečiv. U kasnijim fazama lečenje je znatno teže. Evo kako se određuju stadijumi:

Stadijum 0: ćelije raka su samo u unutrašnjem sloju

Stadijum 1: rak prodire u mišićni sloj

Stadijum 2: širi se na vezivno tkivo

Stadijum 3: širenje na jetru, okolne organe ili limfne čvorove

Stadijum 4: širenje na više limfnih čvorova i udaljene organe.

Od čega zavise opcije lečenja i koje su?

Lečenje zavisi od stadijuma bolesti.

U ranim stadijumima radi se operacija (holecistektomija) - uklanjanje žučne kese. Sledi zračenje i hemioterapija. Kod uznapredovalog raka cilj je olakšanje simptoma i produženje života. Rak žučne kese koji se ne može hirurški ukloniti (neoperabilan), koji se vratio (rekurentni) ili metastazirao nije izlečiv.

Rizici operacije su kao i kod drugih hirurških intervencija i to su: infekcija, problemi sa anestezijom, krvni ugrušci... Hemioterapija i zračenje mogu da daju različite neželjene efekte. 

Prognoza za pacijenta i načini prevencije

Ukoliko se rak žučne kese otkrije u ranom stadijumu, do 66 odsto pacijenata preživljava nakon 5 godina. Nažalost, kod kasnih stadijuma (metastaze), procenat preživljavanja nakon 5 godina je samo 2 odsto.

Ne postoji siguran način da se spreči rak žučne kese, ali možete smanjiti rizik tako što ćete održavati što zdraviju telesnu težinu i lečiti bolesti žučne kese na vreme.