Nevidljiva opasnost posle preloma: Šta je masna embolija i kako može da ubije za 48 sati

Posebno ugroženi su pacijenti sa zatvorenim ili složenim prelomima, a u retkim slučajevima masna embolija može da se razvije i zbog bolesti poput masne jetre, pankreatitisa ili nakon biopsije koštane srži

Kada dođe do preloma velikih kostiju, poput butne ili karlične, može da se razvije ozbiljno stanje poznato kao masna plućna embolija. Uzrok je prodor masnih čestica iz koštane srži u krvotok.

Kako dolazi do masne embolije?

Preporučujemo

Ove čestice mogu da putuju kroz krvne sudove, stignu do srca i zaustave se u plućima, gde blokiraju protok krvi. Upravo tada može da nastane komplikacija opasna po život, plućna embolija.

Kod većine ljudi masna embolija prođe bez simptoma. Međutim, kada se simptomi jave, to je znak da stanje može da bude izuzetno rizično. Moguće je da dođe do teške upale, oštećenja više organa, čak i neuroloških promena.

Nažalost, kod 7 do 10 odsto pacijenata posledice mogu biti fatalne.

Koliko je masna embolija česta kod velikih preloma?

Istraživanja pokazuju da čak 90 odsto osoba sa ozbiljnim povredama kostiju razvija masnu emboliju, iako se u velikom broju slučajeva ona povuče sama od sebe.

Ipak, oko 10 odsto obolelih razvije sindrom masne embolije. On se najčešće vezuje upravo za prelome najvećih kostiju tela, nogu i karlice. Iako ređe, javlja se i kod 3 do 4 odsto pacijenata sa prelomima manjih kostiju, a beleži se i kod 15 odsto onih sa višestrukim povredama.

Posebno su ugroženi pacijenti sa zatvorenim ili složenim prelomima. U retkim slučajevima, masna embolija se može razviti i zbog bolesti poput masne jetre, pankreatitisa ili nakon biopsije koštane srži.

Plućna embolija predstavlja jednu od najtežih i najopasnijih posledica. Kada se masne čestice ili krvni ugrušak zaustave u plućima, dolazi do poremećaja disanja i cirkulacije, što može biti kobno. Zbog dugotrajnog mirovanja nastaje i krvni ugrušak koji dodatno povećava rizik od plućne embolije.

Kako prepoznati simptome?

Prvi znaci obično se pojavljuju naglo, jedan ili dva dana nakon povrede. Najčešće se javljaju otežano disanje, osip nalik sitnim tačkicama na grudima, licu ili oko očiju, konfuzija i drugi neurološki poremećaji. Uočava se i ubrzan rad srca, povišena temperatura, masti u urinu, kao i smanjen broj trombocita što može izazvati spontana krvarenja.

Postavljanje dijagnoze: Šta govori nivo kiseonika u krvi?

Lekari prate simptome u kombinaciji sa laboratorijskim analizama. Posebno se prati nivo kiseonika u krvi, jer njegov pad ukazuje na prisustvo masne embolije. Kod nekih pacijenata dolazi do respiratornog distresa, ali i tada ishod ne mora nužno biti smrtonosan. Najteži oblici se uglavnom beleže kod starijih osoba ili onih sa hroničnim bolestima.

Lečenje masne embolije

Za masnu emboliju ne postoji specifičan lek. Terapija se svodi na pružanje podrške organizmu: oboleli se stavljaju na kiseonik ili respirator, a ponekad se daju albumin i elektroliti koji vezuju masnoće i pomažu u održavanju normalne zapremine krvi.

Steroidi i antikoagulansi se koriste, ali nema dovoljno dokaza da oni mogu da izleče ovo stanje.

Iako najčešće prolazi bez simptoma, masna embolija može da se iskomplikuje i tada je jedno od najkritičnijih stanja u traumatologiji, kao i razlog zašto se pacijenti sa ovakvim povredama moraju pažljivo pratiti i lečiti u bolničkim uslovima.