Dodatak leptina, hormona koji smanjuje apetit i kontroliše telesnu masu, može da reguliše bolest masne jetre Foto: Shutterstock
Kod osoba sa bolešću masne jetre, masnoća odlazi u jetru umesto u masno tkivo, bilo zbog odsustva depoa masti, što se primećuje kod retke genetske bolesti lipodistrofije, ili zato što su depoi prepuni, što se vidi kod ljudi sa gojaznošću. Trećina ovih ljudi će nastaviti da razvija nealkoholičarski steatohepatitis ili NASH – napredni oblik bolesti masne jetre izazvan progresivnim zapaljenjem i ožiljcima u organu ili masnu infiltraciju jetre. Ali, naučni tim iz Mičigena otkrio je da dodatak leptina, hormona koji smanjuje apetit i kontroliše telesnu masu, može da reguliše bolest masne jetre.
Endokrinolog dr Elif Oral iz Mičigena, 2002. godine doktor medicine, objavila je svoje otkriće da pacijentima sa teškom lipodistrofijom (poremećajem metabolizma masti) nedostaje leptin – hormon koji pomaže u smanjenju apetita i kontroliše povećanje telesne težine. Dr Oral je otkrila da kada se pacijentima daje leptin, kao dodatak, ozbiljne metaboličke abnormalnosti obolelih, poput masne infiltracije jetre, znatno su se poboljšale.
Dr Oral je krenula dalje da proučava ulogu leptina, u uobičajenijim oblicima nealkoholičarskog steatohepatitisa NASH. Skoro dve decenije kasnije, njen istraživački tim otkrio je da, bilo zbog nedostatka leptina ili zbog delimične lipodistrofije, pacijenti sa masnom infiltracijom jetre NASH i relativno niskim nivoom leptina, mogu da mobilišu suvišnu masnoću u svojoj jetri, van jetre, i poprave svoje stanje nakon terapije leptinom.
– Porodična delimična lipodistrofija često prati masnu infiltraciju jetre. To je retko genetsko stanje kada pacijenti imaju nedostatak masti u ekstremitetima, ali ostaju gojazni u gornjem delu tela. Želela sam da testiram efekat leptina i kod onih sa ovim retkim stanjem, i kod onih koji se upravo pojave sa NASH dijagnozom, da bih utvrdila da li će biti razlike u terapijskim rezultatima – objasnila je dr Elif Oral. Ovaj rad, prvi ove vrste, koji kombinuje istraživanja iz tri različite studije, pokazao je da je leptin važan činilac u regulisanju taloženja masti u jetri i obrnutog taloženja masnoća i naknadne pojave masne infiltracije jetre (NASH).
Kao što je objavljeno u Med: Cell Press, dr Oral i njen tim sproveli su dva otvorena ispitivanja, proučavajući devet pacijenata muškog pola sa masnom infiltracijom jetre i relativno niskim nivoom leptina (manje od 9 ng / ml) i 23 pacijenta sa delimičnom lipodistrofijom i NASH. Obe grupe su primale terapiju leptinom u obliku metreleptina tokom 12 meseci. Ispitivanja su se, pre svega radila na muškarcima, jer je dr Oral otkrila da 35 do 40 odsto muškaraca kojima je meren nivo leptina, imalo nivoe manje od dvadeset petog percentila njihove telesne težine, što ih čini idealnim kandidatima za studije.
– Nisu sve masne infiltracije jetre jednake. Postoji velika distribucija nivoa leptina u ovoj populaciji pacijenata. Visok nivo leptina, primećen kod gojaznosti, zapravo može biti uzročnik masne jetre, pa je bilo važno pažljivo odabrati učesnike ispitivanja sa niskim nivoima – objasnila je dr Oral.
Nakon nasumičnih, upoređenih biopsija jetre, utvrđeno je da su obe grupe imale smanjenu masnoću u jetri i niže rezultate NASH nakon 12 meseci terapije leptinom. Pacijenti su takođe imali poboljšanu osetljivost na insulin i telesnu težinu. Nalazi su primenljivi samo na leptin, ali dr Oral misli da bi drugi molekuli ili tretmani koji aktiviraju leptin u telu, mogli biti u fokusu budućih studija, u pokušaju da prošire terapijske vidike za ove pacijente.
Nakon što se utvrdi gojaznost određene osobe, davanje leptina nema velike koristi. Međutim, pacijent u ranoj prekomernoj težini može imati koristi od podvrgavanja terapiji leptinom, što je inspirisalo istraživački tim da prouči leptin kao preventivnu opciju za kontrolu težine kod onih koji rizikuju da pređu prag gojaznosti i razviju više masti u jetri. Dr Elif Oral kaže da ne postoje odobreni tretmani za NASH u bilo kom obliku, pa je ipak značajno imati terapiju koja može da pomogne bar delu ovih pacijenata.