Lobektomija je operacija uklanjanja lobusa (režnja pluća) i hirurzi najčešće primenjuju ovu proceduru za osobe koje imaju rak pluća. Za ovu metodu lečenja karcinoma kaže se da može da izleči rak u ranoj fazi, ali je manje efikasna za veće tumore. Posle minimalno invazivne lobektomije oporavak je brži, a inače je potrebno oko mesec dana da se pacijent oporavi od ove procedure.
Šta je lobektomija i kada se primenjuje?
Lobektomija je hirurško uklanjanje dela (režnja) pluća. Desno plućno krilo ima tri režnja, a levo dva. Lobektomija se najčešće koristi za lečenje karcinoma pluća ne-malih ćelija u ranoj fazi. U zavisnosti od nekoliko faktora – uključujući veličinu i lokaciju tumora, kao i status limfnih čvorova – hirurzi takođe mogu da razmotre i uklanjanje manjih delova organa.
Osim za lečenje karcinoma pluća, lobektomija može da se primeni i za druge zdravstvene probleme kao što su:
- Abnormalnosti pluća prisutne pri rođenju
- Oštećenje pluća usled infekcije ili zračenja
- Tumora koji su se proširili sa drugih mesta u telu na pluća
- Krvarenje od oštećenja pluća.
Da li je moguće minimalno invazivno uklanjanje dela pluća i ko su kandidati za tu operaciju?
Minimalno invazivno uklanjanje dela pluća jeste moguće. Grudni hirurzi koriste minimalno invazivne tehnike za većinu resekcija pluća, a postoje dve vrste takvih procedura:
- Video-potpomognuta torakoskopska hirurgija (VATS)
- Torakoskopska hirurgija uz pomoć robota (RATS).
U oba slučaja, hirurzi operišu koristeći alate koje stavljaju između rebara kroz male rezove na grudima. Ovom tehnikom se ne lome i ne šire rebra. Invazivnija alternativa pravi veliki rez i širi rebra kako bi došla do pluća. Kandidati za minimalno invazivnu lobektomiju su ljude koji imaju:
- Fazu I do III ne-malih ćelija raka pluća
- Karcinoidni tumor pluća
- Fazu I malih ćelija raka pluća
- Lokalizovano oštećenje pluća usled infekcije jednog režnja.
Kako izgleda lobektomija i šta se dešava tokom operacije?
Pre lobektomije pacijent se uspavljuje i tokom operacije ne oseća nikakav bol. Kako bi obavio lobektomiju hirurg prati sledeće korake:
- Pravi rez na strani grudi između rebara. Za VATS ili RATS lobektomiju, pravi dva do tri reza od 2,5 cm i jedan rez od 5 cm na grudima kako bi napravio pristup grudnoj šupljini bez širenja rebara.
- Postavljava torakoskop (malu video kameru) i hirurške instrumente kroz rezove. Lekar obavlja operaciju koristeći uvećanu sliku pluća na ekranima u operacionoj sali.
- Ako je tokom ili pre operacije potvrđeno prisistvo karcinoma onda se uklanja režanj tako što hirurzi dele grane krvnih sudova i disajnih puteva, koji ulaze u taj deo pluća
- Uklanjaju deo tkiva koristeći specijalizovanu vrećicu kako bi provukli tkivo kroz jedan od malih rezova
- Proverava da li su uklonili dovoljno tkiva oko tumora kako bi bili sigurni da su skinuli svo nezdravo tkivo procedurom zvanom „hirurške ivice“
- Uzimaju uzorke iz limfnih čvorova u grudima kako bi procenili mikroskopsko širenje raka
- Proveravaju da li nešto krvari
- Isperaju grudnu šupljinu
- Zatvaraju rezove.
Koje su prednosti, a koji neželjeni efekti lobektomije?
Operacija lobektomije nudi najbolje šanse za izlečenje osobe koje imaju rak pluća u ranoj fazi. Reč je o veoma složenoj operaciji, koja može da ima i neke ozbiljne neželjene efekte, posebno zbog toga što su pluća blizu srca te hirurzi moraju da budu veoma oprezni kako ne bi povredi bilo koji deo srca ili obližnje krvne sudove.
Mogući rizici i neželjeni efekti operacije lobektomije mogu da budu:
- Krvarenje koje zahteva od hirurga da otvori grudni koš (torakotomija) ili obezbedi transfuziju krvi
- Uporno „curenje vazduha“ (duže od 7 dana) iz pluća
- Krvni ugrušci u nogama
- Nepravilan rad srca – atrijalna fibrilacija
- Povreda nerva koja može da utiče na funkciju dijafragme ili glasa
- Subkutani emfizem (pojava vazduha ili gasa u tkivima ispod kože)
- Infekcija
- Moguć kratak dah ako se pacijent napreže ili ima bronhitis ili emfizem.
Koliko traje oporavak nakon lobektomije?
Lobektomija je veoma složena operacija i u retkim slučajevima, oko 1 procenat ljudi, koji su imali ovu operaciju pluća, umire 30 dana nakon zahvata. U većini slučajeva uzrok smrti je respiratorna komplikacija.
Sa manje invazivnom VATS ili RATS lobektomijom, boravak u bolnici obično traje dva do tri dana. Ukupan oporavak je brži zbog smanjenog bola sa VATS ili RATS u poređenju sa tradicionalnom torakotomijom.
Kada se otpuste iz bolnice, pacijenti nakon VATS ili RATS operacije koriste lekove protiv bolova, a ako ima potrebe i privremeni dodatni kiseonik. Po izlasku, pacijenti bi trebalo da budu funkcionalno nezavisni. To znači da mogu sami da brinu o sebi i niko ne mora da živi sa njima. Ipak, lekari savetuju da bi trebalo uvek nekog imati u blizini, ko bi u slučaju potrebe, mogao da pomogne.
