Kontakt sa toksinima može da dovede do trnjena i paralize: Ove supstance izazivaju neurotoksičnost

Efekti toksičnih uticaja na nervni sistem zavise od karakteristike neurotoksina, doza kojoj je osoba izložena, sposobnosti organizma da metaboliše i izluči toksin, kao i sposobnosti pogođenih struktura da se oporave

Pojam neurotoksičnost odnosi se na oštećenje mozga ili perifernog nervnog sistema izazvano izlaganjem prirodnim ili veštačkim toksičnim supstancama. Toksini mogu promeniti aktivnost nervnog sistema na načine koji ometaju ili uništavaju nerve.

Od čega zavisi potencijalna neurotoksičnost kada smo u kontaktu sa toksinima

Preporučujemo

Nervi su ključni za prenos i obradu informacija u mozgu, kao i u drugim delovima nervnog sistema. Zbog svoje visoke stope funkcionalnosti metabolizma, neuroni su najosetljiviji na oštećenja izazvana neurotoksinima. Slede oligodendrociti, astrociti, mikroglije i ćelije kapilarnog endotela.

U zavisnosti od hemijskog profila neurotoksina, šteta, odnosno oštećenja, mogu se javiti u određenim delovima ili na specifičnim ćelijskim elementima nervnog sistema. Nepolarne supstance su rastvorljivije u lipidima i stoga lakše dopiru do nervnog tkiva u poređenju sa polarnim jedinjenjima, koja su manje rastvorljiva u lipidima. Odgovor organizma na neurotoksine zavisi od faktora kao što su pogođeni neurotransmiteri, integritet ćelijskih membrana i prisustvo mehanizama detoksikacije.

Supstance koje kod ljudi mogu da izazovu neurotoksičnost

Primeri supstanci koje mogu biti neurotoksične za ljude uključuju:

Hemoterapijske lekove za uništavanje brzo rastućih ćelija

Zračenje

Terapije lekovima ili zloupotreba droga

Teške metale poput žive i olova

Određene namirnice i aditive u hrani

Insekticide/pesticide

Kozmetiku

Industrijska i sredstva za čišćenje

Primeri toksičnih supstanci u okolini koje je teško izbeći:

Živa

Kadmijum

Olovo

Insekticidi

Rastvarači

Automobilski izduvni gasovi

Hlor

Formaldehid

Fenol

Mogući efekti i simptomi neurotoksičnosti

Neki efekti neurotoksičnosti mogu se pojaviti odmah, dok se drugi mogu razvijati mesecima ili godinama.

Ovi efekti zavise od različitih faktora, kao što su karakteristike neurotoksina, doza kojoj je osoba izložena, sposobnost organizma da metaboliše i izluči toksin, kao i sposobnost pogođenih struktura da se oporave.

Simptomi neurotoksičnosti uključuju:

Paralizu ili slabost u ekstremitetima

Izmenjen osećaj, trnce i utrnulost u ekstremitetima

Glavobolju

Gubitak vida

Gubitak memorije i kognitivnih funkcija

Opsesivno-kompulzivno ponašanje

Problemi u ponašanju

Seksualnu disfunkciju

Depresiju

Gubitak cirkulacije

Neravnotežu

Simptome nalik gripu

Druga stanja koja se mogu razviti uključuju sindrom hroničnog umora, poremećaj pažnje s hiperaktivnošću (ADHD), hronični sinusitis i astmu koja ne reaguje na terapije. Simptomi takođe mogu podsećati na one kod autoimunih stanja poput sindroma iritabilnog creva ili reumatoidnog artritisa.

Dijagnoza, lečenje i prognoza

Najbolji test za utvrđivanje da li je periferni nervni sistem pogođen je test provodljivosti nerava. Za otkrivanje oštećenja mozga koriste se testovi poput pupilografije, kompjuterizovane ravnoteže, analize srčanog ritma, snimanja mozga trostrukom kamerom SPECT sistema i neuropsihološkog testiranja.

Lečenje neurotoksičnosti uključuje uklanjanje ili smanjenje izloženosti toksičnoj supstanci i terapiju za ublažavanje simptoma. Terapije mogu uključivati masažu, vežbanje i modulaciju imunog sistema.

Ishod zavisi od trajanja i intenziteta izloženosti neurotoksinu, kao i od stepena oštećenja nerava. U nekim slučajevima izloženost može biti fatalna, dok se u drugim pacijenti mogu potpuno oporaviti uz odgovarajuće lečenje.