Reumatoidni artritis uzrokuje upalu zglobova i bol i javlja se kada imuni sistem više ne funkcioniše dobro i počinje da napada sluznicu zglobova, zvanu sinovija. Bolest obično zahvata ruke, kolena ili gležnjeve i obično isti zglob na obe strane tela, kao što su obe ruke ili oba kolena. Ali, ponekad reumatoidni artritis izaziva probleme i u drugim delovima tela, kao što su oči, srce i pluća.
Reumatoidni artritis „nagovara“ telo da pogrešno reaguje
Kod zdrave osobe, imuni sistem se bori protiv „napadača“ kao što su bakterije i virusi. Sa autoimunom bolešću, kao što je reumatoidni artritis, imuni sistem pogrešno doživljava ćelije tela stranim osvajačima i oslobađa inflamatorne hemikalije koje napadaju te ćelije. Tada strada sinovijum, tkivna obloga oko zgloba, koja proizvodi tečnost koja pomaže da se zglob glatko pokreće. Upaljena sinovija postaje deblja, područje zgloba bolno i upaljeno, a pokreti zgloba su sve teži.
Kako reumatoidni artritis utiče na pluća
Reumatoidni artritis ne utiče i oštećuje samo zglobove, već može da ošteti i tkivo koje okružuje zglobove, oči, srce i pluća. Komplikacije na plućima izazvane reumatoidnim artritisom mogu da budu ozbiljne i čak dovedu do smrti. Istraživanje objavljeno u European Respiratory Review pokazalo je da oštećenje sluznice pluća ili pleure može da se javi kod oko 70 procenata svih ljudi sa reumatoidnim artritisom, ali samo 3 do 5 procenata njih ima simptome. Skoro 10 odsto ljudi koji žive sa reumatoidnim artritisom takođe će razviti intersticijsku bolest pluća ili ožiljke na plućnom tkivu, napominju stručnjaci.
Intersticijalna bolest pluća, na primer, dovodi se u vezu sa reumatoidnim artritisom i jedna je od najozbiljnijih plućnih komplikacija za osobe sa reumatoidnim artritisom. Ova bolest se teško otkriva, ali se javlja kada se plućno tkivo upali i na kraju se jave ožiljci. Francuska studija objavljena u Arthritis and Rheumatology u novembru 2022. pokazala je da je prevalencija subkliničke (bez simptoma) intersticijalne bolesti pluća nakon srednjeg trajanja reumatoidnog artritisa od 13 godina bila 19 procenata, što pokazuje da razvoj intersticijalne bolesti pluća uz postojanje reumatoidnog artritisom nije redak slučaj.
Problemi sa plućima mogu da budu i fatalni
Problemi sa plućima, koji se javljaju usled reumatoidnog artritisa, mogu da budu i fatalni. Kao što je navedeno u studiji objavljenoj u Scientific Reports 2022. godine, plućne komplikacije su direktno odgovorne za 10 do 20 procenata smrtnih slučajeva od reumatoidnog artritisa.
Reumatoidni artritis takođe može da dovede do povećanog rizika od:
- Plućne fibroze
- Perikarditisa
- Sjogrenovog sindroma
- Vaskulitisa
- Kardiovaskularne bolesti.
Vremenom, reumatoidni artritis može da dovede do oštećenja plućnog tkiva, što može da uzrokuje stanje poznato kao plućna fibroza i izaziva ozbiljne probleme sa disanjem. Plućno tkivo tada postaje debelo i ožiljno, što otežava apsorpciju kiseonika u krvotok. Plućna fibroza je vrsta intersticijske bolesti pluća. To je deo mnogih različitih stanja pluća koja mogu da izazovu upalu u vazdušnim kesama pluća, kao i u plućnom tkivu i vazdušnom prostoru između kesa. Ožiljci mogu da blokiraju kretanje kiseonika iz pluća u krv što zauzvrat može da dovede do kratkog daha, posebno uz aktivnosti koje zahtevaju napor.
Svako ko ima dijagnozu reumatoidni artritis posebnu pažnju mora da obrati na srce
Ljudi sa reumatoidnim artritisom imaju skoro dvostruko veće šanse da razviju srčane bolesti od onih koji nemaju ovu autoimunu bolest. Reumatoidni artritis nosi rizik da će neko doživeti ozbiljan kardiovaskularni problem kao što je srčani udar ili moždani udar. Međutim, to što neko ima upaljenje zglobove to ne znači da je suđeno da će se javiti srčani problemi.
Kombinacija dva faktora povećava rizik – hronična upala i zajednički faktori rizika. Inflamatorne supstance zvane citokini podstiču uništavanje zglobova kod reumatoidnog artritisa, kao i oštećenje krvnih sudova kod kardiovaskularnih bolesti. Upala izaziva nakupljanje plaka u arterijama, koji polako sužava krvne sudove i blokira protok krvi, i glavni je uzrok srčanog i moždanog udara.
Drugi razlog zašto ljudi sa reumatoidnim artritisom imaju veću šansu da razviju bolesti srca su zajednički faktori rizika kao što su:
- Visok krvni pritisak
- Metabolički sindrom
- Gojaznost
- Pušenje
- Abnormalni lipidi – „lipidni paradoks“.
