Rak pluća je najsmrtonosniji oblik karcinoma, a jedan od razloga je i činjenica da se ovaj zloćudni tumor uglavnom otkriva u uznapredovalim fazama bolesti. Od ove teške bolesti u Srbiji svake godine oboli više od pet hiljada ljudi, a 75 odsto pacijenata premine. Stručnjaci se nadaju da bi bolest mogla što pre da se otkrije i leči, kako bi se poboljšalo preživljavanje pacijenata. Novu nadu budi test krvi koji bi mogao da dijagnostikuje rak pluća u početnoj fazi bolesti.
Rak pluća vodeći uzrok smrti od karcinoma
Karcinom pluća je vodeći uzrok smrti od raka u svetu. Lekari kažu da petogodišnje preživljavanje pacijenta zavisi od oblika i stadijuma karcinoma i od toga da li je došlo do širenja malignih promena na druge organe tela. Bitno je, pre svega, bolest otkriti na vreme kako bi pacijent što hitnije dobio najbolju moguću terapiju.
Bez jasnih simptoma u početnim fazama bolesti
Rak pluća se često dijagnostikuje u napredovalim stadijumima bolesti. Istraživanja navode da veliki broj pacijenata u početnim fazama bolesti nema jasne simptome koji bi mogli da upute da se radi o karcinomu pluća.
U ovom momentu jedini dostupni skrining za rak pluća je kompjuterizovana tomografija (CT) u malim dozama. Stručnjaci ipak navode da CT nije do kraja pouzdana dijagnostička metoda, jer može uputiti i na lažno pozitivne ili negativne rezultate. Naučnici zato rade na metodama koje mogu dijagnostikovati rak pluća u ranim fazama.
Traži se jedinstven genetski potpis
Na ovogodišnjem kongresu European Society for Medical Oncology predstavljeni su početni rezultati novog testa krvi za otkrivanje raka pluća u ranim stadijuma bolesti. Ovo istraživanje još nije objavljeno u recenziranom časopisu.
Razvijen od strane kompanije za genomiku raka Personalis Inc. novi test, kako se pretpostavlja, može otkriti male tragove cirkulirajuće tumorske DNK (ctDNK) u krvi, markera za rezidualni ili rekurentni rak, rekao je dr Richard Chen iz ove kompanije. Stručnjaci koriste naprednu tehnologiju i sekvenciranje celog genoma sa namerom da otkriju jedinstven genetski potpis, koji potiče od tumora pacijenta, objašnjava dr Chen.
– Na ovaj način moguće je na vreme proceniti i rizik od recidiva, ranije otkriti samu bolest i preciznije pratiti učinak terapije i stanje pacijenta – kaže dr Chen.
Adjuvantna terapija
Dr Charles Swanton zamenik kliničkog direktora Francis Crick Institute u Londonu kaže da je trenuti sistem, na osnovu kojeg bi se moglo procenti lošiji klinički ishod posle hirurške resekcije primarnog tumora, ne dopušta mogućnosti za dodatnu – adjuvantnu terapiju. Stručnjaci navode da se na ovaj način otvaraju vrata i personalizovanim ispitivanjima adjuvantne terapije.
Test koji je, prema ocenama stručnjaka, najdelotvorniji u dijagnostici je CT (kompjuterizovana tomografija) skeniranje malom dozom. Rendgensko zračenje i kompjuterska tehnologija koriste se za više snimaka grudnog koša. Kompjuter na kraju kombinuje ove slike kako bi lekari dobili detaljne snimke pluća.
CT skrining i test krvi
Dr John Roberts, grudni hirurg sa Lynn Cancer Institute navodi da je CT skrining raka pluća, za sada, najbolji način da se umanji stopa smrtnosti od raka pluća, a veruje da bi slične rezultate imao i test krvi.
– Sva testiranja krvi identifikuju samo uznapredovali stadijum raka pluća, test koji bi mogao da otkrije bolest u samom početku bio bi nesagledivi napredak, jer sada imamo na raspolaganju samo CT skeniranje – objašnjava dr Roberts.
Program skrininga obuhvata rutinsku proveru određene grupe ljudi u redovnim vremenskim intervalima. Trenutne smernice preporučuju skrining raka pluća bivšim i sadašnjim pušačima, koji konzumiraju duvan duže od 20 godina. Međutim, oko 10 odsto pacijenta sa rakom pluća nisu pušači.
