Kada primetite da imate ozbiljniji problem sa kratkoćom daha obavezno se javite lekaru Foto: Shutterstock
Otežano disanje, kašalj, pritisak u grudima simptomi su kojih se svi plašimo u vreme pandemije korona virusa. Najstrašnije što mislimo da može da nam se dogodi je upala pluća, koja zaista jeste potencijalno veoma teška bolest. Samim tim, kada neko oseti simptome otežanog disanja, odmah će pomisliti na koronu, bez obzira na to ima li i druge simptome covid-19 ili ne.
Kratak dah, otežan udah ili izdah ukazuju da nešto nije u redu u organizmu, ali to ne mora nužno biti posledica oboljenja disajnih puteva.
Najčešći uzrok otežanog disanja jesu oboljenja pluća, infektivnog i neinfektivnog uzroka. Ukoliko postoje simptomi virusne infekcije, naravno, prvo ćemo pomisliti na covid-19, ali se otežano disanje javlja čak i kada je u pitanju „obična“ prehlada ili virusna infekcija disajnih puteva drugog porekla, npr. bronhitis i sl. Otežano disanje će se javiti i kod drugih infekcija pluća kao što je bakterijska pneumonija, zapaljenje srčane maramice, itd. Od neinfektivnih bolesti pluća može to biti astma, hronična opstruktivna bolest pluća, alergije, emfizem…
Ako se oteženo disanje uvek pripisuje korona virusu, postoji rizik da se zanemare važne dijagnoze poput srčanih oboljenja, oboljenja krvi, oboljenja mišića i kičme, pa čak i anksioznosti i problema sa želucem.
Hronična slabost srca takođe izaziva osećaj otežanog disanja, pogotovo tokom aktivnosti, a posebno u kasnijim fazama kada dolazi i do nakupljanja tečnosti između pluća i plućne maramice – pleuralni izliv. I mnoga druga oboljenja srca izazivaju probleme sa disanjem – zapaljenje srčanog mišića (miokarditis), zapaljenje srčanih zalistaka (endokarditis), koksaki virus, zapaljenje srčane maramice (perikarditis)…
Otežano disanje može biti i jedan od simptoma anemije, s obzirom da u anemiji zbog manjka „nosača“ kiseonika, manje kiseonika dospeva do mozga i vitalnih organa, što se manifestuje umorom, malaksalošću, kratkim dahom…
Kod zdravih ljudi, otežano disanje se javlja najčešće usled alergije, astme, visokih temperatura, lošeg kvaliteta vazduha, kod trovanja ugljen monoksidom, na visokih nadmorskim visinama i zbog prisustva stranog tela u disajnim putevima.
Osoba koja otežano diše uglavnom čak i nesvesno pokušava da pronađe položaj tela u kome je disanje lakše – tzv. prinudni položaj. Otvaranje prozora, raskopčavanje dugmeta na košulji, skidanje kravate, ali ovo uglavnom ne pomaže.
Otežano disanje, kao što smo naveli, može biti simptom velikog broja oboljenja, nekih veoma ozbiljnih, i neophodna je detaljna dijagnostika radi utvrđivanja tačnog uzroka i određivanja prave terapije. Otklanjanje simptoma kratkog daha se uglavnom svodi da lečenje osnovnog uzroka, iako će lekar često propisati i terapiju lekovima za „širenje disajnih puteva“ – najčešće pumpicu.
Osnovni dijagnostički pregledi će biti fizikalni pregled – slušanje pluća, rentgen pluća (ili čak skener), spirometrija kojom se proverava funkcija pluća, laboratorijske analize. Ako se isključe plućni uzroci, radi se kardiološki pregled, alergološki, reumatološki, psihijatrijski, itd.
Na kraju, svako otežano disanje treba shvatiti veoma ozbiljno. Dugotrajno nepravilno disanje dovodi do hipoksije, odnosno nedostatka kiseonika u organizmu, a potom i do oštećenja organa i veoma ozbiljnih posledica.