Dok je održavanje svoje težine pod kontrolom dobro, neobjašnjiv gubitak težine može biti razlog za zabrinutost. U takvoj situaciji moramo da istražimo uzrok, jer bi to moglo ukazivati na stanje koje uništava i naše fizičko i mentalno zdravlje. Neobjašnjivi ili nenamerni gubitak težine može da nam se učini kao dobar, ali istraživanje mogućih uzroka je izuzetno važno.
Šta je neobjašnjivi gubitak težine
Prema studiji koju je objavio PubMed Journal, najmanje 72 procenta pacijenata koji dožive neobjašnjivi gubitak težine pati od neke osnovne bolesti. Zato uvek treba da se konsultujemo sa svojim lekarom ako nenamerno gubimo težinu.
Primetno smanjenje telesne težine koje se dešava čak i kada osoba ne pokušava da smrša poznato je kao neobjašnjivi gubitak težine. Nagli gubitak težine nije posledica ishrane, vežbanja ili promena životnih navika. Procena lekara neophodna je ako izgubimo više od 5 procenata svoje težine za 6 do 12 meseci, a da pritom ne ulažete napor da smršate. Na primer, gubitak težine od 5 procenata kod nekoga ko ima 72 kilograma je 3,6 kilograma, objašnjava dr Tushar Tayal, specijalista interne medicine.
Prema studiji objavljenoj u časopisu Canadian Medical Association Journal, gubitak težine može biti rezultat niza medicinskih, psiholoških i društvenih faktora, kao i promena u vezi sa godinama.
Koji su uzroci neobjašnjivog gubitka težine
Za neobjašnjivi gubitak težine postoji nekoliko razloga, a neki od glavnih su, kako kaže Dr Tayal. sledeći:
1. Hipertireoza ili prekomerno aktivna štitna žlezda
Štitna žlezda proizvodi hormon tiroksin koji kontroliše metabolizam. Ponekad autoimuni poremećaji ili virusne infekcije štitne žlezde mogu uzrokovati da ona postane preaktivna, što dovodi do prekomerne proizvodnje hormona tiroksina, odnosno hipertireoze, što može uzrokovati značajan gubitak težine.
2. Dijabetes
Postoje dva glavna tipa dijabetesa: tip 1, autoimuno stanje, i tip 2, koji se obično pojavljuje kasnije u životu kao rezultat nepravilne sinteze ili obrade insulina. Gestacijski dijabetes je treća vrsta dijabetesa koja se manifestuje tokom trudnoće i prolazna je. Obe vrste dijabetesa mogu izazvati neobjašnjiv gubitak težine, ali je veća verovatnoća da će ga izazvati dijabetes tipa 1.
3. Poremećaj raspoloženja
Za ljude sa poremećajima raspoloženja kao što su anksioznost i depresija, može doći do gubitka apetita što dovodi do smanjenja unosa hrane i gubitka težine. Osim toga, promene u obrascima ishrane izazvane depresijom mogu dovesti do smanjenja težine. Mnogi ljudi iz svih sfera života pogođeni su depresijom, a jedna od šest osoba može se suočiti sa depresijom u nekom trenutku svog života, navodi se u podacima Centra za kontrolu i prevenciju bolesti.
4. Rak
Prema studiji objavljenoj u British Journal of General Practice, gubitak težine može biti prvi simptom karcinoma krvi kao što su leukemija i limfom, ili solidnih tumora poput raka pluća (naročito adenokarcinoma pluća), raka debelog creva, raka jajnika i raka pankreasa. Ponavljanje tumora u ranoj fazi (kao što je rak dojke) takođe može dovesti do naglog gubitka težine.
5. Adisonova bolest
Adisonova bolest je endokrino stanje koje karakterišu poteškoće sa nadbubrežnim žlezdama koje se nalaze na vrhu svakog bubrega. Ove žlezde stvaraju esencijalne hormone, ili hemijske glasnike, kao što je kortizol. Odsustvo ovih hormona u Adisonovoj bolesti može dovesti do gubitka težine, iscrpljenosti i drugih simptoma, navodi se u studiji objavljenoj u časopisu Nacionalnog instituta za dijabetes i digestivne i bubrežne bolesti.
6. Stres
Stresni životni događaji kao što su razvod, smrt člana porodice ili finansijski problemi mogu dovesti do toga da izgubite apetit, propustite obroke ili jedete manje od uobičajenog. Ovo može izazvati neobjašnjiv gubitak težine.
7. Lupus
Lupus je autoimuna bolest koja dovodi do toga da imuni sistem pogrešno cilja zdrave ćelije. To može smanjiti sposobnost tela da apsorbuje hranljive materije i stvori probleme sa digestivnim sistemom. Lupus često uzrokuje gubitak apetita. Nenamerni gubitak težine javlja se kod 15-17 procenata pacijenata sa ovom bolešću. Gubitak težine će obično biti očigledan pre dijagnoze, stoji u istraživanju objavljenom u časopisu Arthritis and Care Research Journal.
8. Neurološki poremećaj
Preovlađujući znak neuroloških bolesti poput Parkinsonove, Alchajmerove i Hantingtonove bolesti je rani gubitak težine. Prema studiji objavljenoj u National Institutes of Health, promene u metabolizmu proteina u mozgu koje povećavaju potrebu za energijom mogu biti povezane sa gubitkom težine u određenim uslovima.
9. Otkazivanje bubrega
Gubitak apetita i mučnina mogu dovesti do gubitka težine, ali i promena u zadržavanju tečnosti kod osobe sa bubrežnom bolešću.
10. Zloupotreba alkohola i droga
Smanjenje apetita, mučnina, povraćanje, problemi sa mentalnim zdravljem i promene životnih navika mogu doprineti gubitku težine kod osoba sa poremećajima upotrebe alkohola. Neuhranjenost može nastati kao rezultat teškog oboljenja jetre kod ljudi sa dugotrajnim poremećajima upotrebe alkohola, što može dovesti do gubitka težine.
Kako sprečiti neobjašnjivi gubitak težine
Ako ste izgubili težinu a da to niste nameravali, nemojte to olako shvatati, jer to može biti znak ozbiljne bolesti koju treba hitno otkriti i lečiti. Morate se konsultovati sa lekarom i podvrgnuti ispitivanju. Osim toga, nije uvek moguće izbeći neobjašnjivi gubitak težine. Od ključne je važnosti da obavestite svog lekara ako primetite bilo kakve promene apetita ili težine. Ovo je najbolji način da držite pod kontrolom svoju težinu i osnovni zdravstveni problem.
Ja sam bila u pretkanceroznom stanju pre devet godina kada mi je urađena totalna histerektomia materice i jajnika, davali su mi dve godine života. Ali nakon operacije pojavio se još jedan problem. Naizmenično opstipacije i proliv, tvrd stomak, osećaj težine i nadutosti. Na VMA urađena mi je totalna kolonoskopija, kada je utvrđena dijagnoza sigmoidna divertikuloza tinity. Doktor mi je zabranio (gastroenterolog) da jedem beli hleb belo brašno i peciva od istog. Umesto toga isključivo crni, ne smem mleko i sir, nedavno sam otkrila bademovo mleko i prija mi. Ne smem zaprške ni ulje ne smem mnogo slatko, ne smem ništa pečeno od mesa samo grilovano. Od terapije dao mi je Kreon 10 000 i Bularrdi. Pa kako onda da dobijem u težini imam visinu 155 teška sam 44 kilograma? Ne smem nikud u društvo, u restoran ne smem na slave nikud ne smem. Tačno je da sam anksiozna ali sve mi je zabranjeno, kolači, torte, burek, sve što sam nekada volela. Gledam a oči su mi gladne jer ako ne pazim reče mi završiču na hirurgiji i opet na operaciju.