Prof. dr Marina Nikolić-Đurović: U najvećem broju slučajeva, ostoporoza se najčešće dijagnostikuje po nastanaku patološkog preloma Foto: Shutterstock
Dijabetes je jedna od najčešćih bolesti koja se povezuje sa nastankom osteoporoze. Poznato je da su osteoporoza i dijabetes među najčešćim bolestima koje su povezane sa povećanim morbiditetom i mortalitetom. Procenjuje se da će u svetu do 2035. godine biti oko 600 miliona osoba sa šećernom bolešću i oko 300 miliona osoba sa osteoporozom.
Pacijetni sa dijabetesom imaju povećan rizik od preloma kostiju i to kod tipa 1 se rizik povećava do šest puta zbog niske koštane mase, a kod tipa 2 rizik je dvostruko veći, u odnosu na opštu populaciju, zbog slabijeg kvaliteta kosti.
– Postoje studije koje ukazuju na to da je zbog povećanog kortikalnog poroziteta kod pacijenata sa tipom 2 šećerne bolesti i žena u postmenopauzi, značajno veći rizik od nastanka fraktura u odnosu na žene u postmenopauzi koje nemaju dijabets. Postoji više mehanizama koji utiču na kost u dijabetesu, a najčešći su hiperglikemija, zapaljenje, vaskulopatija, i neki antihiperglikemijski lekovi. Pokazano je da što je HbA1c viši kod pacijenta sa dijabetesom, i rizik od nastanka patoloških fraktura je veći. Tip 2 šećerne bolesti je povezan sa ubrzanim koštanim gubitkom zbog promena u strukturi kosti koji utiču na skeletnu fragilnost na koju ima uticaj i izmenjena koštana mikroarhitetktura. Povećan rizik od fraktura kod pacijenata sa dijabetesom postoji ne samo zbog koštanih promene veći i zbog povećanog rizika od pada kod pojave hipoglikemije – kaže za protal eKlinika prof. dr Marina Nikolić-Đurović, endokrinolog u Klinici za endokrinologiju, dijabetes i bolesti metabolizma Univerzitetskog kliničkog centra Srbije.
Stručnjaci za osteoporozu kažu da je ovo klinički tzv “nema” bolest, jer ne postoje znaci koji bi ukazivali na pojavu ove hronične bolesti.
– U najvećem broju slučajeva, ostoporoza se najčešće dijagnostikuje po nastanaku patološkog preloma. Pokazano ja da svaka druga ženska i svaka četvrta muška osoba osoba sa osteoporozom posle 50. godine života zadobije patološki prelom. Zato je važno znati koji su faktori rizika za nastanak osteoporoze i uticati, ukoliko je moguće na njih – upozorava prof. dr Marina Nikolić-Đurović i dodaje:
– Faktori rizika za nastanak osteoporoze dele se na nepromenljive, odnosno na one na koje ne možemo uticati, a to su: genetska predispozicija (za koju je dokazano da utiče na stvaranje minimalne koštane gustine u 50-80%), ženski pol i rasa. Promenljivi faktori rizika su oni na koje možemo uticati i u to spadaju: pušenje, konzumiranje alkohola, nedovoljna fizička aktivnost, niska telesna težina, nedostatak vitamina D, nedovoljan unos kalcijuma putem hrane, kao i uzimanje nekih lekova i to na prvom mestu kortikosterioda. Kod osoba kod kojih postoji sekundarna osteoporoza kao posledica nekih bolesti, a to su najčešće endokrinološke bolesti i to na prvom mestu šećerna bolest, važno je postizanje dobre regulacije bolesti uz odgovarajuću vrstu terapije.
Stručnjaci kažu da je poznato da šećerna bolest, sa svojim ranim i kasnim komplikacijama utiče na brži nastanak promena na nivou skeletnog sistema dovodeći brže i češće do nastanka osteoporoze.
– Međutim, kada govorimo o terapiji za lečenje šećerne bolesti, osim grupe oralnih antihiperglikemika, kao što su tiazolidindioni, koji se i ne u potrebljavaju često, nijedna druga grupa lekova ne dovodi do promena na koštanom sistemu. U poslednje vreme postoji veliki broj studija koji se bavi uticajem antihiperglikemijske terapije na koštani sistem, ali je veliki broj podataka još uvek na bazičnom nivou – objašnjava prof. dr Marina Nikolić-Đurović.
Predlaže se odgovarajuća fizička aktivnost, ishrana, održavanje normalne telesne težine, prestanak pušenja i supstitucija vitaminom D, odnosno održavanje normalnih nivoa vitamina D u cirkulaciji, da bi i antiosteoporotična terapija bila efikasnija.
– Kada govorimo u supstituciji vitaminom D, ono što je neophodno, je i dodatak vitamina K2 koji omogućava da se resorbovani kalcijum iz digestivnog trakta ugradi u kost. Sama terapija osteoporoze, podrazumeva i tzv. konvencionalnu terapiju kao i kod lečenja drugih oblika osteoporoze. Antiresorptivna terapija i to bisfosfonati kao prva linija terapije i značajno bolji denosumab koji utiču na smanjenje aktivnosti osteklasta, ćelija koje inače dovede do resorbcije kosti i na taj način smanjuju kvalitet koštanog matriksa. Sa druge strane pritustna je i anabolička tearpija teriparatidom koji stimuliše rast nove koštane mase dejstvom na osteoblaste. Svim pacijentima se savetuje da redovno uzimaju propisanu terapiju i da se redovno javljaju na kontrolne preglede kod svog lekara uz obavezno merenje mineralne koštane gustine – ističe prof. dr Marina Nikolić-Đurović.
Poznato je, kaže naša sagovornica, da je kod osoba sa šećernom bolešću izuzetno važna dobra glikoregulacija s čime se rizik od nastanka osteoporoze značajno smanjuje.
– Vrlo je važna i prevencija hipoglikemije, odnosno pada nivoa šećera u krvi, što je danas mnogo lakše zbog prisustva novih vrsta savremene terapije u lečenju tipa 2 šećerne bolesti. Kada govorimo o opštim faktorima rizika, na koje osoba može uticati to je pridržavanje higijensko-dijetetskog režima i održavanje normalne telesne težine uz fizičku aktivcnost i supstitucija vitaminom D uz K2 vitamin. Kod ženskih osoba posle 50. godine, a kod muškaraca posle 65. godine života neophodno je redovno merenje mineralne koštane gustine (DEXa). Svim pacijentima se savetuje da redovno uzimaju propisanu terapiju i da se redovno javljaju na kontrolne preglede kod svog lekara uz obavezno merenje mineralne koštane gustine – savet je prof. dr Marine Nikolić-Đurović.