Sarkom srca je teško maligno srčano oboljenje Foto: Shutterstock
Srčani sarkom je retka vrsta primarnog malignog tumora koji se javlja u srcu. Inače, primarni tumori srca su retki, i većina ih je benigne prirode. Najčešći tip srčanog sarkoma je angiosarkom. Uzroci pojave ovog malignog turmora su različiti, a stručnjaci smatraju da su rezultat abnormalne regulacije deobe ćelija. Simptomi su različiti i u zavisnosti od lokacije tumora. Mogu se javiti na spoljašnjoj površini srca, unutar jedne ili više komora (intrakavitarno), ili unutar mišićnog tkiva srca.
Većina angiosarkoma se javlja u desnoj pretkomori, što dovodi do opstrukcije priliva ili odliva krvi. Ovakva opstrukcija može da izazove simptome kao što su oticanje stopala, nogu, zglobova i abdomena (ili kombinovano), i proširenje vratnih vena. Krv koja se vraća nakon prolaza kroz telo ne može normalno da uđe u srce ili da se ispumpa iz desne pretkomore, i tako dolazi do problema. Srčani angiosarkomi koji se javljaju na perikardu (dvoslojna tanka kesa koja okružuje srce), mogu uzrokovati povećanje tečnosti unutar iste. Ako se u perikardijalnoj kesi akumulira više tečnosti, to utiče na sposobnost srca da normalno pumpa krv. Pojavljuju se i bol u grudima, kratak dah, umor i palpitacije (jako ili ubrzano lupanje srca).
Sićušni delovi (embolusi) srčanih sarkoma mogu da se odlome i krenu kroz krvotok, kao i u druge delove tela. Embolus može da blokira protok krvi, što izaziva bol i oštećenje organa prema kome je protok krvi ometan ili sprečen. Emboli, recimo, utiču na mozak (izazivaju moždani udar) ili pluća (respiratorni distres), ali i na druge organe.
Drugi simptomi koji mogu da ukažu na sračni sarkom su:
Simptomi srčanog sarkoma mogu da liče i na druga srčana ili medicinska stanja, pa se obavezno obratite lekaru ako postoji sumnja. Znaci srčanog sarkoma koji nisu povezani sa lokacijom tumora u srcu mogu uključivati neke od sledećih:
Metode za dijagnostikovanje srčanog sarkoma u određenoj meri variraju u zavisnosti od simptoma. Pored kompletne i detaljne anamneze, u opticaju su sledeći načini:
Ehokardiogram (EHO). Ovaj neinvazivni test koristi zvučne talase za proučavanje i praćenje kretanja krvi u srčanim komorama i krvnim sudovima. Eho zvučni talasi daju sliku protoka krvi na monitoru. Ehokardiografija je postala veoma pogodno sredstvo u dijagnozi srčanog sarkoma, omogućavajući doktoru da vidi tačnu veličinu i lokaciju tumora. Transezofagealni eho podrazumeva korišćenje fleksibilne cevi sa sondom na vrhu koja vodi niz grlo i jednjak. Pošto se jednjak nalazi direktno iza srca, transezofagealni eho omogućava detaljnije slike srca.
Elektrokardiogram (EKG). Beleži aktivnost srca, pokazuje abnormalne ritmove (aritmije ili tahikardije), i otkriva oštećenje srčanog mišića. Dok srčani sarkom može da izazove promene u srčanom ritmu, promene zabeležene na EKG mogu da ukažu na druge probleme sa srcem. Zbog toga su potrebni još neki drugi dijagnostički alati za postavljanje konačne dijagnoze srčanog sarkoma ili bilo koje druge vrste tumora srca.
Kompjuterska tomografija (CT ili CAT). Dijagnostička procedura za snimanje koristi kombinaciju rendgenskih zraka i kompjuterske tehnologije za proizvodnju horizontalnih ili aksijalnih slika (preseka) tela. CT skeniranje pokazuje detaljne slike bilo kog dela tela, uključujući kosti, mišiće, i cele organe. CT skeneri su detaljniji od opštih rendgenskih snimaka i koriste se za dalje definisanje veličine, lokacije i drugih karakteristika tumora.
Magnetna rezonanca (MRI). Kombinacija velikih magneta, radiofrekvencija i uređaja za projektovanje detaljnih slika organa i struktura unutar tela, neizbežan je, i možda i najpouzdaniji dijagnostički proces današnjice. Slike se, kao i kod CT, koriste za dalje definisanje veličine tumora, lokacije i drugih karakteristika bolesti.
Kateterizacija srca (koronarografija). Ovom procedurom, rendgenski snimci se rade nakon što se u arteriju ubrizga kontrastno sredstvo. Slike se koriste za lociranje suženja, okluzija i drugih abnormalnosti određenih arterija i vrši procena rada srca ubacivanjem katetera (žice).
Biopsija. Uzima se mala količina tkiva za pregled pod mikroskopom i dalju analizu na malignitet. Jedini način da se sa sigurnošću sazna da li postoje maligne ćelije jeste biopsija. Tom prilikom, deo tumora analizira patolog.
Vrstu tretmana za lečenje određuje lekar na osnovu godina života, opšteg zdravstvenog stanja i medicinske istorije. Važni su i veličina lokacija tumora, reakcija na lekove (alergije na medikamente), prognoza toka bolesti, ali i stav pacijenta. Ako srčani sarkom uznapreduje, može da se proširi i na druge delove tela. Načini lečenja su:
Operacija na otvorenom srcu. Lekar utvrđuje da tumor može da se ukloni hirurškom procedurom na otvorenom srcu. To je, međutim, uglavnom redak slučaj.
Transplantacija srca. Sarkom ponekad zahvata srce do mere da ga je nemoguće potpuno ukloniti. Jedna od opcija je i transplantacija srca. Međutim, imunosupresivna terapija koju transplantirani pacijenti treba da primaju do kraja života, mogu da stimulišu ponovni rast sarkoma.
Autotransplantacija. Nova perspektivna metoda za lečenje srčanog sarkoma. Tokom ove hirurške procedure, pacijentu se uklanja srce kako bi se tumor potpunije i lakše uklonio iz srčanog tkiva, a obolelni se prebacuje na aparat za bajpas srce-pluća. Nakon uklanjanja tumora, srce se vraća u telo pacijenta. Budući da pacijent nije dobio srce od druge osobe, nema potrebe za imunosupresivnim lekovima.
Ako se tumor proširio i postoje metastaze, prepisuje se terapija zračenjem ili hemoterapija kako bi se ublažili simptomi, ili poboljšao kvalitet života obolele osobe.
Izbegavanjem spoljnih faktora koji su izazivači svih vrsta karcinoma, rizik i od ovog može znatno da se smanji. Nemojte pušiti i ne koristite opijate. Smanjite ili ograničite prekomerno izlaganje suncu i drugim vrstama zračenja. Skrining pregledi mogu otkriti tumore u ranim fazama, što povećava šanse za lečenje. Članovima porodica pacijenata kod kojih su dijagnostikovani tumori srca savetuju se obavezni skrining pregledi zbog nasledne predispozicije.